Czy istnieją naturalne konserwanty?

Konserwanty kojarzą się ze szkodliwością, sztucznością i „niepotrzebną chemią”. Z drugiej strony – czy można wyobrazić sobie życie bez nich? Jedzenie i kosmetyki, które psują się w ciągu kilku dni? Konserwacja żywności znana jest od wieków, jednak przy masowej produkcji trzeba bezustannie poszukiwać nowych rozwiązań.

Działanie konserwantów w kosmetykach polega przede wszystkim na zachowaniu czystości mikrobiologicznej. Rozwój drobnoustrojów może zmieniać właściwości składników preparatu oraz być dla człowieka szkodliwy. Równocześnie, konserwant nie może wykazywać właściwości toksycznych względem organizmu człowieka, musi zachować aktywność w pewnym spektrum wartości pH oraz temperatur. Z uwagi na złożone zadanie postawione przed konserwantami, często stosuje się ich kilka – nie da się jedną substancją spełnić wszystkich wymagań.

Dla osób, które preferują w swojej kosmetyczce składniki naturalne, istotną informacją będzie to, że wiele substancji zawartych w roślinach może mieć właściwości konserwujące. Dzieje się tak za sprawą wielu związków chemicznych w nich zawartych, na przykład alkoholi (mono- i polihydroksylowych), terpenów, terpenoidów, polifenoli, estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych, kwasów salicylowego i benzoesowego itp.

Prym w tej kategorii wiodą olejki eteryczne, wśród których warto wymienić olejki z rozmarynu lekarskiego, lawendy lekarskiej, tymianku, eukaliptusa, szałwii lekarskiej, drzewa herbacianego czy cedru. Mają działanie bakterio- i/lub grzybobójcze.

Ekstrakty z roślin również mogą zawierać chemiczne związki antybakteryjne i przeciwgrzybiczne. Wśród nich wspomnieć można wyciągi z nagietka, liści zielonej herbaty, winorośli, chabra bławatka, mięty pieprzowej, glistnika jaskółcze ziele, nasion grejpfruta, tymianku, żurawiny. Rośliny te wykazują również właściwości antyutleniające, co zwiększa ich skuteczność konserwującą.

Ciekawostką jest fakt, że witaminy E (substancje w grupy tokoferoli) i C (kwas askorbinowy i jego pochodne) też są naturalnymi konserwantami.

Trzeba położyć nacisk na uświadomienie osób stosujących kosmetyki o tym, że preparat musi być zakonserwowany. W przeciwnym razie nim dotrze na sklepową półkę, nie będzie spełniał żadnych norm bezpieczeństwa stosowania go. Na rynku nie ma dostępnych kosmetyków niezawierających konserwantów. Nawet, jeśli na opakowaniu jest zapis „bez środków konserwujących” – co może wprowadzić Klienta w błąd – w preparacie znajdują się takie substancje. Są natomiast pochodzenia naturalnego (roślinnego) i nie zostały wymienione w Dyrektywie Rady Wspólnot Europejskich jako substancja dopuszczona do użytku.

Jeśli chcesz przedłużyć życie swoich kosmetyków, trzymaj je w lodówce lub wybieraj preparaty w saszetkach, kapsułkach i nakładane pipetką - taka forma zapobiega dostawaniu się zanieczyszczeń.

 

Literatura:

M. Adaszyńska, M. Swarcewicz; Olejki eteryczne jako substancje aktywne lub konserwanty w kosmetykach, Wiad. Chem. 2012, 66, 1-2, 139-158

H. Bojarowicz, P. Fronczak, J. Krysiński; Czy kosmetyki mogą nie zawierać konserwantów? Hygeia Public Health 2018, 53(2): 124-131